डिजिटल मुंबई चौफेर। २२ फेब्रूवारी २०२२।
महा शिवरात्री २०२२ चा सण भगवान शिवाला समर्पित आहे. हा सण फाल्गुन महिन्यातील कृष्ण पक्षातील चतुर्दशीला साजरा केला जातो. यंदा ‘महाशिवरात्री’ हा सण १ मार्च रोजी साजरा होणार आहे. असे मानले जाते की या दिवशी भगवान शिवाचा विवाह देवी पार्वतीशी झाला होता. या दिवशी भगवान शिवाचे भक्त उपवास आणि पूजा करतात. भगवान शंकराला प्रसन्न करण्यासाठी भक्त या दिवशी बेलची पाने आणि भरपूर पाणी अर्पण करतात. भगवान शिव अनेक नावांनी ओळखले जातात. पौराणिक ग्रंथांमध्ये (महा शिवरात्री) भगवान शिवाची १०८ नावे सांगितली आहेत. जो भक्त भगवान शंकराच्या या १०८ नामांचा नियमित जप करतो, भगवान शिव त्याच्या सर्व मनोकामना पूर्ण करतात.
भगवान शिवाची १०८ नावे
शिव – कल्याण स्वरूप
महेश्वर – मायेचा स्वामी
शंभू – जो आनंदाच्या रूपात आहे
पिनाकी – जो पिनाका धनुष्य धरतो
शशी शेखर – चंद्राचा वाहक
वामदेव – अतिशय सुंदर रूप
विरूपाक्ष – विचित्र, तीन डोळे असलेला
कपर्दी – जो केस घालतो
नीलोहित – निळा आणि लाल रंगाचा
शंकर – सर्वांचे कल्याण करणारा
शूलपाणी – ज्याच्या हातात त्रिशूळ आहे
खटवांगी – जो खाटेची हंडी ठेवतो
विष्णुवल्लभ – भगवान विष्णूला अतिशय प्रिय
शिपविष्ट – जो सितुहात प्रवेश करतो
अंबिकनाथ – देवी भगवतीचा पती
श्रीकांत – सुंदर गायक
भक्तवत्सल – भक्तांवर अतिशय प्रेम करणारा
भव – जगाच्या रूपात प्रकट होणे
श्व – दुःखांचा नाश करणारा
त्रिलोकेश – तीन जगाचा स्वामी
शितिकांत – पांढरा-गळा
शिवप्रिया – पार्वतीची लाडकी
संतप्त – चिडलेला
कपाली – कपालाचा वाहक
कामरी – कामदेवाचा शत्रू, जो अंधाराचा नाश करतो
सुरसुदन – गडद राक्षसाचा वध करणारा
गंगाधर – केसात गंगा धारण करणारा
लालताक्ष – कपाळावर डोळे ठेवून
महाकाल – काळ्यांचे युग
कृपानिधि – करुणेची खाण
भीम – उग्र किंवा रुद्र
परशुहस्त – ज्याच्या हातात कुऱ्हाड आहे
मृगपाणी – ज्याने मृग हातात धरले आहे
जटाधर – केस ठेवणारा
कैलासवासी – कैलासावर राहणारा
कवची – जो चिलखत घालतो
कठोर शरीर
त्रिपुरांतक – त्रिपुरासुरचा नाश करणारा
वृषभ – बैल चिन्हाचा ध्वज वाहक
वृषभारुधा – जो बैलावर स्वार होतो
ज्वलन करणारा
संप्रिया – ज्याला संगीत आवडते
स्वरामयी – सात स्वरांमध्ये वास करणारी
त्रिमूर्ती – जो वेदांची पूजा करतो
अनिश्वर – जो स्वतः सर्वांचा स्वामी आहे
सर्वज्ञ – सर्व जाणणारा
परमात्मा – सर्व आत्म्यांमध्ये सर्वोच्च आहे
सोमसूर्यग्निलोचन – चंद्र, सूर्य आणि अग्नी यांचे डोळे असलेले
अर्पण
sacrificial – बलिदान
सोम – उमाच्या रूपाने
पंचवक्त्र – पंचमुखी
सदाशिव – शाश्वत कल्याण असलेला
विश्वेश्वर – जगाचा स्वामी
वीरभद्र – शूर आणि शांत
गणनाथ – गणांचा स्वामी
प्रजापती – विषयांचे पालनपोषण करणारा
हिरण्यरेता – सोनेरी तेज असलेला
दुर्धर – जो कोणाला हरवत नाही
गिरीश – पर्वतांचा स्वामी
गिरीश्वर – कैलास पर्वतावर राहणारा
अनघा – पापरहित किंवा पुण्यवान आत्मा
भुजंगभूषण – जो नाग आणि नाग यांचे अलंकार धारण करतो
भार्गा – पापांचा नाश करणारा
गिरिधन्वा – मेरु पर्वताला नमन करणारा
गिरिप्रिया – ज्याला पर्वत आवडतात
कृतिवास – गजचर्म परिधान करणारा
पुरारती – पुराचा नाश करणारा
देव – सर्व-पराक्रमी समृद्ध
प्रमथाधिप – पहिल्या गणांचा अधिपती
मृत्युंजय – मृत्यूवर विजय मिळवणारा
जगद्गुरू – जगाचे गुरु
व्योमकेश – आकाशी केस असलेला एक
महासेंजनक – कार्तिकेयचा पिता
चारुविक्रम – सुंदर सामर्थ्य असलेला
रुद्र – उग्र रूप
भूतपती – भूत आणि पंचभूतांचा स्वामी
स्थनु – धडधड न करणारा
अहिरबुद्ध्या – जो कुंडलिनी धारण करतो
दिगंबरा – नग्न, आकाशाच्या रूपात कपडे घातलेला
अष्टमूर्ती – अष्टमूर्ती
अनेक आत्मा – अनेक आत्मा
सात्त्विक – सत्त्वगुण असणे
शुद्ध विग्रह – दैवी मूर्ती
शाश्वत – चिरंतन
खंडपरशु – तुटलेली कुर्‍हाड धारण करणारा
aj – जन्महीन
पश्‍विमोचन – बंधनातून सुटका करणारा
गोड त्वचा
पशुपती – प्राण्यांचा स्वामी
देव – प्रकाशाच्या रूपात स्वत: 94. महादेव: देवांचा देव
खर्च – खर्च करूनही कमी होत नाही
हरि – विष्णू सारखा
पुषदंतभीत – जो पुषाचे दात काढतो
distraught – अबाधित
दक्षध्वहारा – दक्षाच्या यज्ञाचा नाश करणारा
हर – पापांचा नाश करणारा
भागनेत्राभिद – देवाचे डोळे फोडणारा
अव्यक्त – इंद्रियांना प्रकट होत नाही
सहस्रक्ष – अनंत डोळे असलेला
सहस्रपद – अनंत पाय असलेला एक
अपवर्गप्रद – जो मोक्ष देतो
अनंत – कालबाह्य वस्तू
तारे – तारे
परमेश्वर – प्रथम देव
जगभरात
जगद्गुरू – जगाचे गुरु