डिजिटल मुंबई चौफेर। २० फेब्रूवारी २०२२।
होलाष्टक हा ‘होळी’ आणि ‘अष्टक’ या शब्दांपासून बनलेला आहे. म्हणजे होळीचे आठ दिवस. होलिका दहन देशभरात फाल्गुन महिन्याच्या पौर्णिमेच्या दिवशी केले जाते, पौर्णिमेच्या आठ दिवस आधी, होलाष्टक होते. होळाष्टकच्या आठ दिवसात लग्न, मुंडण, गृहप्रवेश, घर व वाहन खरेदी इत्यादी कोणत्याही शुभ कार्यासाठी मनाई आहे. जरी हे आठ दिवस उपासनेच्या दृष्टीने अत्यंत शुभ मानले जातात. यावेळी होलिका दहन १८ मार्च २०२२ रोजी होणार आहे, त्यामुळे होळीच्या आठ दिवस आधी म्हणजे १० मार्च २०२२ पासून होलाष्टक सुरू होईल. जाणून घ्या होळाष्टक अशुभ का मानले जाते.
ही आख्यायिका आहे
होलाष्टकची कथा हिरण्यकशिपू आणि त्याचा मुलगा प्रल्हाद यांच्याशी संबंधित आहे. हिरण्यकशिपूचा मुलगा प्रल्हाद हा श्रीनारायणाचा अनन्य भक्त होता, पण हिरण्यकशिपूला आपल्या मुलाची भगवान विष्णूंवरील भक्ती आवडली नाही. त्यामुळेच मुलाची हत्या करण्याच्या उद्देशाने त्याने आठ दिवस अत्याचार करून अतोनात छळ केला होता. पण भगवान विष्णूच्या कृपेने हिरण्यकशिपू प्रल्हादचे केसही खराब करू शकला नाही. आठव्या दिवशी प्रल्हादची मावशी होलिका प्रल्हादला तिच्या मांडीवर घेऊन अग्नीत बसली होती.
होलिकाला अग्नी न जळण्याचे वरदान होते. पण नारायणाच्या कृपेने या आगीत होलिका जळून राख झाली, पण प्रल्हादाला काही झाले नाही. ज्या दिवशी होलिका भस्म झाली, त्या दिवशी फाल्गुन महिन्याची पौर्णिमा होती. तेव्हापासून दरवर्षी होलिका दहन हा वाईटावर चांगल्याचा विजय म्हणून या दिवशी केला जातो आणि त्यानंतर होळीचा सण आनंदाने साजरा केला जातो. होलिका दहनाच्या आठ दिवस आधी भक्तांना प्रल्हादासाठी खूप वेदना होत होत्या, म्हणून ते अशुभ मानले जाते. या दिवसांमध्ये कोणतेही शुभ कार्य केले जात नाही, परंतु नारायणाच्या भक्तीसाठी हे दिवस विशेष मानले जातात.
होळाष्टकादरम्यान या गोष्टी करू नयेत
हिंदू धर्मात सांगितलेले सोळा संस्कार जसे की विवाह, मुंडण इत्यादी करू नयेत.
नवविवाहितांनी सासरच्या घरी पहिली होळी साजरी करू नये. पहिली होळी मातृगृहात साजरी करावी.
घर, कार इत्यादी खरेदी करू नये तसेच सोने-चांदी खरेदी करू नये.
काय केले पाहिजे
अधिकाधिक देवाचे चिंतन, चिंतन आणि उपासना केली पाहिजे.
कुटूंबात कोणाचा मृत्यू झाला तर त्याच्यासाठी विशेष विधी करावा.
महामृत्युंजय मंत्राचा जप करावा, यामुळे अकाली मृत्यूचा धोका टळतो.
(येथे दिलेली माहिती ही धार्मिक श्रद्धा आणि लोकश्रद्धेवर आधारित आहे, याचे कोणतेही शास्त्रीय पुरावे नाहीत. सर्वसामान्यांचे हित लक्षात घेऊन ती येथे सादर केली आहे.)