झारखंडच्या शेतकऱ्यांना हवामानाचा फटका, ७० टक्के भाजीपाला वाया गेला

डिजिटल मुंबई चौफेर। १७ फेब्रूवारी २०२२।

झारखंडमध्ये यंदा थंडीच्या हंगामात डिसेंबर ते फेब्रुवारी या काळात वाटाणासहित हिरव्या भाज्यांचे भाव कमी झाले नाहीत. यासोबतच आणखी एक गोष्ट पहायला मिळत आहे ती म्हणजे यावेळी आंब्याची झाडेच दिसत नाहीत. तर वसंत ऋतू सुरू होताच आंब्याच्या झाडांचा देखावा पाहायला मिळतो. यावेळी स्थानिक तज्ज्ञ-शेतकऱ्यांना विचारले असता, यंदा हिवाळा लांबला असून, त्यामुळे आंब्याची झाडे अद्याप दिसत नसल्याचे सांगतात. तसेच यावेळी हिवाळ्यात पाऊस आणि गारपीट झाल्याने शेतकऱ्यांची पिके उद्ध्वस्त झाली असून, त्यामुळे भाव उतरले नाहीत.

रांची जिल्ह्यातील मंदार ब्लॉकमधील शेतकऱ्यांनी सांगितले की, दंव आणि गारपिटीमुळे त्यांच्या अनेक एकरातील वाटाणा पिकाचे नुकसान झाले आहे. बहुतांश शेतकऱ्यांनी सांगितले की, त्यांच्या शेतात पिकवलेले सुमारे ७० टक्के वाटाणे हवामानामुळे खराब झाले आहेत. त्यामुळे यावेळी मटारचे उत्पादन घटले. त्यामुळे यावेळी भाव कमी झाला नाही. गारपिटीमुळे त्यांचे ०१ दशांश वाटाणे पूर्णपणे उद्ध्वस्त झाले आहेत जे पहिल्या काढणीसाठी तयार होते. याशिवाय रांचीच्या कानके ब्लॉकमधील शेतकऱ्यांनाही मोठा फटका बसला कारण गारपिटीनंतर तेथील दृष्य काश्मीरसारखे झाले होते.

झारखंडमध्येही गारपीट आणि पावसाने कहर केला

त्याच वेळी, डाऊन टू अर्थच्या अहवालानुसार, मंदार ब्लॉकचे रहिवासी शेतकरी रमेश कुमार सिंह यांनी सांगितले की, १२ जानेवारी २०२२ रोजी राज्यातील नऊ जिल्ह्यांमध्ये जोरदार गारपीट झाली होती. यादरम्यान मंदार गटातील अनेक गावात गारा पडल्या. या गारपिटीमुळे त्यांच्या शेतातील ४०,००० कोबीची झाडे आणि १५,००० फुलकोबीची झाडे उद्ध्वस्त झाल्याचे त्यांनी सांगितले. ते पुढे म्हणाले की, त्यांना इतका त्रास सहन करावा लागला की त्यांचे संपूर्ण भांडवल संपले. विशेष म्हणजे सप्टेंबर २०२१ मध्ये मुसळधार पाऊस झाला होता. तसेच, हा महिना गेल्या २७ वर्षांतील सर्वात उष्ण ठरला. यामुळे शेतकरी शेती करू लागले. शेतकऱ्यांनी ऑक्‍टोबर महिन्यात पेरणी केली, मात्र नोव्हेंबर, डिसेंबर महिन्यात झालेला अवकाळी पाऊस आणि गारपिटीमुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले.

मध्य प्रदेशातील शेतकऱ्यांचेही नुकसान झाले

शेतकऱ्यांचे नुकसान केवळ झारखंडपुरते मर्यादित नव्हते. मध्य प्रदेशातील निवारी जिल्ह्यातही गारपिटीमुळे शेतकऱ्यांचे मोठे नुकसान झाले आहे. राज्यात सुमारे डझनभर गावांमध्ये गारपिटीमुळे गहू, वाटाणा, मोहरी, ज्वारी आदी पिकांचे नुकसान झाले. गारांचे वजन १०-५० ग्रॅम होते, ते सायंकाळपर्यंत वितळले नव्हते. २५ डिसेंबरपासून राज्यातील ५२ पैकी नऊ जिल्ह्यांत पाऊस झाला आहे.

२०२१ मध्ये हवामान बदलामुळे होणारे नुकसान वाढले

विशेष म्हणजे, अलिकडच्या वर्षांत देशातील हवामानातील गडबडीमुळे शेतकर्‍यांचे मोठे नुकसान झाले आहे. २०२१ मध्ये ही विध्वंस खूप झाली आहे. केंद्रीय कृषी आणि शेतकरी कल्याण मंत्री, नरेंद्र सिंह तोमर यांनी सांगितले की, ३० नोव्हेंबर २०२१ रोजी लोकसभेत एकूण २५ नोव्हेंबर २०२१ पर्यंत भारतात चक्रीवादळ, अचानक पूर, भूस्खलन आणि ढगफुटी यामुळे ५.०४ दशलक्ष क्षेत्रावरील पिकांचे नुकसान झाले आहे. हेक्टर जमीन उद्ध्वस्त झाली. डाउन टू अर्थ (DTE) विश्लेषण दाखवते की डिसेंबर २०२१ ते १५ जानेवारी २०२२ पर्यंत १२ राज्यांमधील ८० जिल्ह्यांमध्ये ४५ गारपीट झाली. यापूर्वी या राज्यांमध्ये खरिपाच्या पिकांची काढणी सुरू असताना जोरदार पाऊस झाला होता.