दुर्गम भागात राहणाऱ्या निवृत्त सैनिकांना मिळणार दिलासा!

डिजिटल मुंबई चौफेर। २२ फेब्रूवारी २०२२।

केंद्र सरकारचा संरक्षण लेखा विभाग (DAD) देशाच्या दुर्गम भागात स्थायिक झालेल्या माजी सैनिकांसाठी पेन्शनशी संबंधित ऑनलाइन सेवा सुलभ करण्यावर भर देत आहे. हे पाहता ‘डिजिटल इंडिया’ कार्यक्रमांतर्गत या उपक्रमावर काम सुरू असल्याचे वरिष्ठ अधिकाऱ्यांनी सोमवारी सांगितले. या अंतर्गत लाखो सेवानिवृत्त सैनिकांना पारंपरिक पद्धतींऐवजी नवीन ऑनलाइन पेन्शन वितरण मॉडेलशी जोडले जाणार असून या नव्या प्रणालीला ‘स्पर्श’ असे नाव देण्यात आले आहे. ‘स्पर्श’ सेवा देशभरातील ४,००,००० हून अधिक सामान्य सेवा केंद्रांवर उपलब्ध करून देण्यासाठी विभाग २४ फेब्रुवारी रोजी CSC ई-गव्हर्नन्स सर्व्हिसेस इंडिया लिमिटेडसोबत सामंजस्य करार करेल.

एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने नाव न सांगण्याच्या अटीवर सांगितले की, स्पर्श पोर्टल सेवा आणखी पुढे नेण्याचे त्यांचे उद्दिष्ट आहे. निवृत्तीवेतनधारक किंवा त्यांच्या कुटुंबातील सदस्य ज्यांना कनेक्टिव्हिटी नाही किंवा कोणत्याही कारणामुळे या सेवांचा वापर करता येत नाही ते मार्चपासून CSC येथे सेवांचा लाभ घेऊ शकतात. CSC हे अत्यावश्यक सार्वजनिक उपयोगिता सेवा, सामाजिक कल्याण योजना आणि आरोग्य सेवा, वित्त आणि शिक्षणाशी संबंधित इतर सेवांच्या वितरणासाठी पोहोचण्याचे व्यासपीठ आहे.

माजी सैनिकांनी दुर्गम भागात ‘स्पर्श’ पोर्टल सेवा पोहोचण्याबाबत चिंता व्यक्त केली असताना संरक्षण लेखा विभाग या योजनेचा लाभ घेत आहे. या महिन्याच्या सुरुवातीला, ‘स्पर्श’ प्रणालीमध्ये प्रारंभिक त्रुटी नोंदवण्यात आल्या होत्या. त्यात म्हटले आहे की अनेक माजी सैनिकांना त्यांच्या जानेवारीच्या पेन्शनसह महागाई सवलत मिळाली नाही आणि अनेक महिला अधिकाऱ्यांना जवळपास वर्षभर पेन्शन मिळालेली नाही.

सुमारे ५ लाख पेन्शनधारक नवीन प्रणालीमध्ये हस्तांतरित झाले

हे पाहता संरक्षण लेखा विभागाने ४८ तासांत पहिले प्रकरण निकाली काढले, तर लघु सेवा आयोगाच्या (एसएससी) महिला अधिकाऱ्यांना थकबाकीसह पेन्शन देण्याची प्रक्रिया सुरू झाली आहे. त्यांना महिनाअखेरीस त्यांची थकबाकी मिळण्याची अपेक्षा आहे. संरक्षण निवृत्ती वेतनाच्या विविध बाबी सुलभ करण्यासाठी ‘स्पर्श’ उपक्रम गेल्या सप्टेंबरमध्ये राबविण्यात आला. या प्रणालीमध्ये कोणत्याही बाह्य मध्यस्थांवर (बँकांवर) अवलंबून न राहता थेट माजी सैनिकांच्या खात्यात पेन्शन जमा करणे समाविष्ट आहे. भारतात सुमारे ३.३ दशलक्ष संरक्षण निवृत्तीवेतनधारक आहेत. त्यापैकी सुमारे ५,००,००० नवीन प्रणालीमध्ये हस्तांतरित करण्यात आले आहेत आणि उर्वरित पुढील सहा महिन्यांत पूर्ण होतील.

‘स्पर्श’ योजनेची किंमत किती आहे

स्टेट बँक ऑफ इंडिया आणि पंजाब नॅशनल बँकेच्या शाखांमध्ये ८०० हून अधिक ‘स्पर्श’ सेवा केंद्रे आधीपासूनच कार्यरत आहेत. याशिवाय देशभरात १६१ DAD कार्यालये आणि सशस्त्र दलांची ५० रेकॉर्ड कार्यालये सेवा केंद्रे म्हणून कार्यरत आहेत. ‘स्पर्श’ सुमारे ₹१६० कोटी खर्चून कार्यान्वित करण्यात आला आहे. अधिका-यांनी सांगितले की, ऑनलाइन पेन्शन वितरण प्रणालीवर स्विच केल्याने सरकारची वार्षिक २५० कोटी रुपयांची बचत होईल, कारण बँकांना यापुढे पेन्शनसाठी मासिक शुल्क भरावे लागणार नाही.